Dwie części układu odpornościowego

Nawet noworodki mają aktywny system obronny organizmu. Ten wrodzony układ odpornościowy walczy z wszelkiego rodzaju patogenami, które dostają się do organizmu. Istnieje również nabyty układ odpornościowy. Rozwija się on z czasem i atakuje patogeny, z którymi wcześniej miał kontakt. Nabyty układ odpornościowy rozwija się głównie w dzieciństwie, ale kontynuuje naukę w późniejszych latach.

Każdy może zrobić coś, by oba układy funkcjonowały bez zarzutu. Układ odpornościowy można wzmocnić za pomocą prostych wskazówek, takich jak zbilansowana dieta bogata w witaminy, dużo ruchu i niepalenie.

Jak działa wrodzony układ odpornościowy?

Obrona naszego organizmu składa się z kilku ważnych elementów od samego początku życia:

• Bariery ochronne: Skóra i błony śluzowe zapobiegają przedostawaniu się bakterii, wirusów lub grzybów do organizmu bez przeszkód. Są one pokryte ochronnym kwaśnym płaszczem, który utrudnia patogenom kolonizację. Innymi pomocnikami są dobre bakterie, które kolonizują skórę. Z reguły nie szkodzą one naszemu organizmowi, ale utrzymują zajęte miejsca, aby żadne obce zarazki nie mogły się rozprzestrzeniać.2
• Komórki obronne: Białe krwinki, technicznie znane jako leukocyty, patrolują krew i wypatrują obcych cząsteczek. Gdy coś wykryją, uwalniają do środowiska substancje sygnalizujące, które przyciągają kolejne komórki obronne. Ostatecznie intruz jest niszczony przez tak zwane fagocyty.

Ale w jaki sposób komórki układu odpornościowego rozpoznają, kto jest obcy, a kto należy do organizmu? W rzeczywistości każda komórka organizmu ma na swojej powierzchni specjalną strukturę białkową. Działa to jak dowód tożsamości: jeśli jest obecny właściwy, komórki obronne rozpoznają go jako należący do organizmu. Jeśli jednak komórka pokazuje "niewłaściwy" identyfikator, intruz zostaje zdemaskowany.

Jak działa nabyty układ odpornościowy

Jeśli wrodzony układ odpornościowy potrzebuje wsparcia, aktywuje się specyficzna lub nabyta obrona immunologiczna. Jej szczególną cechą jest to, że może zapamiętywać patogeny. Gdy tylko pojawią się one po raz drugi, są natychmiast identyfikowane i unieszkodliwiane. To dlatego na niektóre choroby wieku dziecięcego, takie jak odra, zapadamy tylko raz w życiu. Szczepienia również wykorzystują ten system. Pozwala to organizmowi zapoznać się z niektórymi wirusami lub bakteriami bez zachorowania.

Ważnymi składnikami nabytego układu odpornościowego są

• Limfocyty T: Ich nazwa pochodzi od grasicy, organu, w którym komórki T dojrzewają. Istnieją różne rodzaje limfocytów T. Niektóre rozpoznają, kiedy komórki ciała są zainfekowane przez wirusy, inne aktywują limfocyty B.
• Komórki B: Wydzielają przeciwciała, które są specjalnie ukierunkowane na określone patogeny. Wiążą one również intruzów i czynią ich nieszkodliwymi.

Chociaż nabyty układ odpornościowy reaguje wolniej niż wrodzony układ odpornościowy, jest on wysoce wyspecjalizowany.2 Sposób, w jaki oba układy odpornościowe działają w szczegółach, jest złożony i nadal jest częściowo przedmiotem badań. Niemniej jednak jest to fascynujący system, który strzeże naszego ciała przez całą dobę.

Kiedy układ odpornościowy nadmiernie reaguje

Zadania układu odpornościowego są jasne: chronić organizm przed chorobami. Obejmuje to nie tylko choroby, które atakują z zewnątrz. Układ odpornościowy ma również wiele do zrobienia wewnątrz organizmu: Na przykład, gdy rozwijają się komórki nowotworowe, układ odpornościowy podejmuje działania przeciwko nim. Jednak niektóre nowotwory oszukują komórki obronne, dzięki czemu pozostają niezakłócone i nadal się rozprzestrzeniają.

W tak zwanych chorobach autoimmunologicznych układ odpornościowy reaguje na własne komórki organizmu, które w rzeczywistości są nieszkodliwe. W ten sposób rozwijają się choroby takie jak stwardnienie rozsiane czy reumatyzm. W jaki sposób działa ta wadliwa reakcja układu odpornościowego, wciąż jest przedmiotem badań. Jako przyczyny wskazuje się predyspozycje genetyczne, zmiany w równowadze hormonalnej, leki lub infekcje.2

Wskazówki dla zdrowego układu odpornościowego

Układ odpornościowy nie potrzebuje wiele, aby móc wypełniać swoje zadania bez ograniczeń. Wspieraj swoje mechanizmy obronne, stosując się do poniższych zaleceń:

• Wysypiaj się: układ odpornościowy działa na pełnych obrotach, szczególnie w fazie głębokiego snu. Dlatego ważne jest, aby zapewnić sobie wystarczającą ilość snu.
• Ćwiczenia na świeżym powietrzu: Poprawia to krążenie krwi i zalewa ciało świeżym tlenem. Jest to korzystne dla mechanizmów obronnych organizmu.
• Pijdużo płynów: wystarczająca ilość płynów utrzymuje wilgotność błon śluzowych, dzięki czemu utrzymywana jest ich bariera ochronna. Powietrze w pomieszczeniu również nie powinno być zbyt suche - używaj misek z wodą lub wilgotnych ściereczek nad kaloryferem, aby nawilżyć powietrze.
• Unikajciągłego stresu: Długotrwały stres osłabia układ odpornościowy. Dlatego stwórz wyspy relaksu i zmniejsz stres w ukierunkowany sposób.

Wiesz już, jak działa układ odpornościowy. Prowadząc zdrowy tryb życia, możesz zapewnić, że pozostanie on zdrowy do końca życia.

Źródła

1 "Jak działa układ odpornościowy?" AOK - Die Gesundheitskasse, https://www.aok.de/pk/magazin/koerper-psyche/immunsystem/wie-funktioniert-das-immunsystem/. Dostęp 14 lutego 2023 r.

2 "Jak działa układ odpornościowy?" Health Knowledge Foundation, https://www.stiftung-gesundheitswissen.de/gesundes-leben/koerper-wissen/wie-funktioniert-das-immunsystem. Dostęp 14 lutego 2023 r.

3 "Rewitalizacja układu odpornościowego w celu obrony przed rakiem". Mpg.de, https://www.mpg.de/16602804/0317-moph-belebung-des-immunsystems-zur-krebsabwehr-151445-x. Dostęp 14 lutego 2023.

4 "Choroby autoimmunologiczne: Podstawowe informacje". Portal zdrowia, https://www.gesundheit.gv.at/krankheiten/immunsystem/autoimmunerkrankungen/was-ist-das.html. Dostęp 14 lutego 2023.

5 "Dlaczego potrzebujemy snu". Techniker Krankenkasse, https://www.tk.de/techniker/magazin/life-balance/besser-schlafen/warum-wir-schlaf-brauchen-2006850. Dostęp 14 lutego 2023.